Oxy có mặt trên toàn bộ bề mặt trái đất với khoảng 20% tổng số khí trong khí quyển và đứng thứ ba sau hydro và helium. Tuy nhiên, mật độ oxy không đồng đều do áp suất trong không khí thay đổi theo chiều cao, có nghĩa là không khí càng cao thì càng ít loãng, trong đó hàm lượng O2 rất nhỏ, chúng ta thường gặp khó khăn trong việc hấp thụ chúng vào phổi.
Tuy nhiên, ngày nay, không khí, đặc biệt là oxy, oxy thiết yếu mà chúng ta hít thở, dần dần bị ô nhiễm bởi các hoạt động của con người. Các nhà máy, phương tiện, công trình xây dựng ... làm cho môi trường trở nên bất lợi cho sự phát triển. Bụi siêu mịn PM2.5 từ các hoạt động này đã làm giảm thêm sức khỏe cộng đồng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự thịnh vượng của xã hội.
Theo BS Lê Tiến Huy (Viện phó Viện Khoa học Công nghệ Y dược), oxy tinh khiết là loại oxy có thành phần gần 100% trong dụng cụ lưu trữ, không bị trộn với các loại khí khác. Trong khi đó, không khí chúng ta hít thở hàng ngày thì % oxy là hơn 20%.
"Người ta chỉ chỉ định oxy tinh khiết trong cấp cứu suy hô hấp cấp, ở bệnh viện thôi. Người không thuộc nhóm suy hô hấp phải cấp cứu thì chỉ nên sử dụng oxy từ 40-60%. Tỷ lệ oxy quá cao có thể tổn thương phế nang, mao mạch. Thở oxy quá nhiều sẽ ức chế trung tâm hô hấp, làm chậm nhịp thở, giảm thông khí, gây tăng CO2 máu...", BS Lê Tiến Huy khẳng định.
Khác với oxy dạng thông thường lẫn ở trong không khí, oxy tinh khiết là dạng oxy có độ tinh khiết cao, không màu, không mùi, được máy móc thanh lọc từ không khí sau đó được người dùng hít thở trực tiếp thông qua các loại ống dẫn. Vì vậy, khí oxy tinh khiết, hay người ta còn gọi là khí oxy thở tại nhà, thường được dùng trong các hoạt động liên quan tới sức khỏe con người và trong lĩnh vực y tế. Nó có tác dụng chính đó là cấp cứu cho người bị ngạt, bị bệnh tim, các bệnh về hô hấp, rối loạn nhịp thở… Bên cạnh đó khí oxy tinh khiết khi ở dạng cao áp còn được sử dụng để điều trị ngộ độc carbon monoxide (CO), hoại tử khí và các bệnh chuyên biệt về oxy.
Cần phân biệt rõ oxy tinh khiết với oxy công nghiệp để tránh việc sử dụng nhầm, có thể sẽ gây ra nhiều hậu quả tai hại. Oxy công nghiệp là loại oxy có lẫn nhiều loại tạp chất khác như: CO, CO2, C2H2… Khí oxy công nghiệp thường được ứng dụng trong các công việc như: Hàn cắt kim loại, làm nóng chảy thủy tinh… và các công việc trong lĩnh vực công nghiệp khác. Do có sự khác nhau về độ tinh khiết, việc sử dụng khí oxy công nghiệp thay cho khí oxy tinh khiết là không thể được. Nếu bệnh nhân hít phải một lượng nhỏ oxy công nghiệp cũng có thể sẽ xuất hiện các triệu chứng ngạt thở hoặc các bệnh về hô hấp.
Ngoài ra, không phải tất cả mọi loại oxy có nồng độ tinh khiết cao thì đều có thể sử dụng trong y tế. Ví dụ như những loại oxy cực kỳ tinh khiết, nồng độ lên đến 99.999% thường chỉ được sử dụng trong một số lĩnh vực đặc biệt hoặc dùng trong nghiên cứu, phân tích. Oxy dùng trong y tế thông thường sẽ có độ tinh khiết trong khoảng từ 90 - 99% (Bình oxy thở tại nhà thường nồng độ oxy tinh khiết 93 – 99.5%).
Ở chuột lang tiếp xúc với oxy 100 phần trăm ở áp suất không khí bình thường trong 48 giờ, chất lỏng tích tụ trong phổi và các tế bào biểu mô lót trong phế nang. Ngoài ra, các mao mạch phổi bị tổn thương. Một dạng phản ứng cao của phân tử oxy, được gọi là gốc tự do oxy, phá hủy protein và màng trong các tế bào biểu mô, có thể gây ra thiệt hại này. Ở người thở oxy tinh khiết ở áp suất bình thường, đây là những gì xảy ra:
Như vậy chúng ta có thể khẳng định rằng: Thở Oxy tinh khiết sẽ gây hại nếu như không được chỉ định sử dụng của bác sĩ. Vậy nên nếu cảm thấy khó thở bạn nên cần đến sự tư vấn và thăm khám của bác sĩ. Khi được chỉ định sử dụng thì mới liên hệ với nhà cung cấp Oxy. Đừng để sự kém hiểu biết dẫn đến việc tiền mất tật mang.
